Europejski nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym – w naszej sprawie to się idealnie nada, przecież zanim skończymy postępowanie to ta firma nie będzie miała na koncie ani jednego euro ! – usłyszałem w zeszłym tygodniu od jednego z moich klientów. Musiałem ostudzić jego zapędy tłumacząc, że po pierwsze rozporządzenie wprowadzające europejski nakaz zabezpieczenia wchodzi w życie dopiero od 18 stycznia 2017r. a po drugie przed wykorzystaniem tej instytucji trzeba dokładnie rozważyć okoliczności sprawy aby z narzędzia do windykacji międzynarodowej nie zmienił się on w źródło roszczeń dłużnika przeciwko wierzycielowi.
Wszelkie działania sądowe, czy to podejmowane w stosunku do dłużników z innych Państw UE, czy na terenie Polski maja jeden podstawowy mankament – trwają na ogół kilka(naście) miesięcy podczas, których dłużnik może podjąć działania polegające na ukryciu, sprzedaży, ukryciu majątku.
Aby temu przeciwdziałać Parlament Europejski i Rada przyjęły rozporządzenie nr 655/2014 z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiające procedurę europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym w celu ułatwienia transgranicznego dochodzenia wierzytelności w sprawach cywilnych i handlowych.
Czym jest europejski nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym?
W skrócie można zdefiniować europejski nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym jako środek pozwalający na zablokowanie pieniędzy na rachunku bankowym dłużnika jeszcze przed uzyskaniem przez wierzyciela ostatecznego rozstrzygnięcia sądowego.
W jakich sprawach można zastosować europejski nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym?
W sprawach cywilnych i handlowych o charakterze transgranicznym. Wyłączone są sprawy skarbowe, celne i administracyjne, jak również związane z postępowaniami upadłościowymi, dotyczące praw do nieruchomości wynikających z małżeńskiego ustroju majątkowego, testamentów i dziedziczenia, zobowiązań alimentacyjnych powstających wskutek śmierci; ubezpieczeń społecznych; postępowania polubownego.
Jakie sprawy mają charakter transgraniczny?
Są to sprawy, w których sąd do którego wpłynął wniosek o wydanie nakazu zabezpieczenia jest zlokalizowany w państwie członkowskim innym niż rachunek bankowy, którego dotyczy nakaz. Sprawa ma również charakter transgraniczny wtedy, gdy wierzyciel ma miejsce zamieszkania w państwie członkowskim innym niż lokalizacja sądu oraz rachunku bankowego, który podlega zabezpieczeniu.
Na jakim etapie można zastosować nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym?
Na każdym. Tzn. zarówno wtedy, gdy nie dysponujemy jeszcze orzeczeniem sądu lub ugodą, jak również w toku trwania procedury zmierzającej do ich uzyskania a także już po ich wydaniu.
Jaki sąd jest właściwy do wydania nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym?
W przypadku spraw, które nie są jeszcze rozpoznawane przez sąd do wydania nakazu zabezpieczenia właściwe będą sądy państwa członkowskiego, które są właściwe w odniesieniu do sprawy głównej. Jeżeli dłużnik jest konsumentem do wydania nakazu właściwe są wyłącznie sądy państwa członkowskiego miejsca jego zamieszkania. W przypadku spraw, które zostały już rozstrzygnięte orzeczeniem sądu – do wydania nakazu zabezpieczenia właściwe pozostają sądy państwa, w którym zapadło orzeczenie merytoryczne.
Sąd którego państwa jest właściwy?
ArtykułCzy każde roszczenie można zabezpieczyć na rachunku bankowym dłużnika?
Po pierwsze konieczne jest (w przypadku spraw, które nie były już przedmiotem postępowania sądowego) wykazanie dowodami, że roszczenie jest uzasadnione i wnioskodawca ma duże szanse wygrania w toku sporu sądowego.
Po drugie, wierzyciel zobowiązany jest do udowodnienia, że bez udzielenia mu zabezpieczenia istnieje poważne ryzyko, że jego roszczenie nie będzie mogło zostać zaspokojone w przyszłości ze względu na działania dłużnika zmierzające do ukrywania, usuwania lub zbywania majątku.
Tytułem przykładu można podać, że okolicznościami istotnymi w tym kontekście mogą być np.: zachowania dłużnika w związku z roszczeniem wierzyciela lub w poprzednim sporze między stronami, historia kredytowa dłużnika, charakter aktywów dłużnika i wszelkie niedawne działania podejmowane przez dłużnika wobec swoich aktywów.
Czy konieczne jest wszczęcie postępowania głównego?
Tak. W terminie 30 dni od daty złożenia wniosku o wydanie europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku lub w terminie 14 dni od daty wydania nakazu (w zależności od tego, która z tych dat nastąpi szybciej) wnioskodawca zobowiązany jest do przedłożenia potwierdzenia wszczęcia postępowania głównego. Jeżeli nie podejmie działań w tym zakresie wydany nakaz zabezpieczenia ulega uchyleniu.
Czy dłużnik jest informowany o złożeniu wniosku?
W celu osiągnięcia efektu zaskoczenia dłużnik nie jest informowany o wniosku ani nie ma możliwości złożenia wyjaśnień przed wydaniem i wykonaniem nakazu.
Czy przewidziane jest zabezpieczenie aby europejski nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym nie była nadużywany ?
Tak. Rozporządzenie przewiduje uiszczenie przez wnioskodawcę kaucji gwarancyjnej na zabezpieczenie możliwości późniejszej rekompensaty dla dłużnika za wszelkie szkody, których doznał w wyniku nakazu zabezpieczenia. Kaucję pobiera się obowiązkowo w sytuacji, gdy wnioskodawca nie uzyskał wcześniej orzeczenia sądowego, nie dysponuje ugodą ani dokumentem urzędowym potwierdzającym istnienie wierzytelności. W szczególnych sytuacjach sąd może zwolnić z tego obowiązku jeżeli uzna, że nie jest to właściwe w okolicznościach danej sprawy. W przypadku jeżeli wnioskodawca uzyskał wcześniej orzeczenie sądowe, dysponuje ugodą lub dokumentem urzędowym potwierdzającym istnienie wierzytelności sąd co do zasady nie powinien wymagać złożenia kaucji jednakże może się jej domagać jeżeli uzna to za konieczne i właściwe w okolicznościach danej sprawy.
Jaką odpowiedzialność ponosi wnioskodawca w przypadku nieuzasadnionego wykonania europejskiego zabezpieczenia?
Rozporządzenie przewiduje odpowiedzialność wierzyciela za wszelkie szkody, jakich dłużnik doznał z winy wierzyciela w wyniku wykonania nakazu zabezpieczenia.
Jednocześnie przewidziano, że ciężar dowodu spoczywa na wierzycielu a zatem musi on liczyć się z tym, że przyjdzie mu udowodnić, że nie ponosi odpowiedzialności za ujemne następstwa wykonania nakazu oraz to czy procedura uzyskania nakazu i procedura postępowania głównego zostały przeprowadzone przez niego należycie. Jest to istotna okoliczność, która powinna być brana pod uwagę przez wierzycieli przy podejmowaniu decyzji o skorzystaniu z tej procedury.
W jaki sposób ustalić czy dłużnik ma rachunek bankowy, gdzie jest prowadzony i jaki jest jego numer?
Rozporządzenie przewiduje , że wierzyciel dysponujący wykonalnym orzeczeniem, ugodą sądową lub dokumentem urzędowym, może zwrócić się do sądu, jeszcze przed uzyskaniem nakazu zabezpieczenia, o uzyskanie danych niezbędnych do ustalenia rachunku dłużnika. Sąd zobowiązany jest do zwrócenia się do wyznaczonego organu w konkretnym państwie członkowskim, w którym według wierzyciela dłużnik posiada rachunek bankowy.
Taka możliwość zachodzi również wtedy, gdy ugoda sądowa lub dokument urzędowy uzyskany przez wierzyciela nie są jeszcze wykonalne pod warunkiem, że kwota podlegająca zabezpieczeniu jest znaczna a wierzyciel przedstawił dostateczne dowody, by przekonać sąd o istnieniu pilnej potrzeby uzyskania informacji o rachunku, ponieważ istnieje ryzyko, że bez takich informacji późniejsze dochodzenie roszczenia wierzyciela wobec dłużnika może być zagrożone, co może następnie spowodować istotne pogorszenie sytuacji finansowej wierzyciela.
W kolejnym wpisie omówię kwestie związane z ewentualnym postępowaniem odwoławczym oraz działaniami organów wykonawczych skierowanych na to aby wykonać europejski nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym.
{ 4 komentarze… przeczytaj je poniżej albo dodaj swój }
I know this web site gives quality dependent content and additional material, is there any other web site which gives these stuff in quality?
Hello Samuel,
There are several web sites with information about european and international law, f.eg. official web site of the European Commission – http://ec.europa.eu/.
To give you more detailed information I need to know more exactly what kind of information you are looking for.
Panie Mecenasie,
czy może Pan wskazać przykłady dowodów, które pozwoliłyby Wierzycielowi na wykazanie przed Sadem istnienia potrzeby uzyskania informacji o rachunku bankowym dłużnika oraz wydania europejskiego nakazu zabezpieczenia? Czy nie sądzi Pan, że wymagania w tym zakresie (zważywszy, że zakres informacji na temat kontrahenta zagranicznego z natury jest dość ograniczony) pozbawią Wierzycieli realnej możliwości zabezpieczenia ich roszczeń?
Pozdrawiam,
Maria
Pani Mario,
udowodnienie, że zachodzi podstawa do wydania europejskiego nakazu zabezpieczenia a udowodnienie istnienia potrzeby uzyskania informacji o rachunku bankowym dłużnika to dwie osobne kwestie, które jednak się ze sobą wiążą.
Jeżeli chodzi o dowody przedstawiane przy składaniu wniosku o wydanie europejskiego nakazu zabezpieczenia to w przypadku, gdy w sprawie jest już wydane orzeczenie, podpisana ugoda, lub wydany dokument urzędowy, z których wynika roszczenie, konieczne jest przedłożenie odpisu odpowiedniego dokumentu spełniającego warunki niezbędne do stwierdzenia autentyczności. Jeżeli nie dysponujemy jeszcze żadnym z tych dokumentów to konieczne jest zaoferowanie wszelkich innych dowodów, dzięki którym wykażemy, że roszczenie jest uzasadnione i wnioskodawca ma duże szanse wygrania w toku sporu sądowego (np. umowa, faktury, korespondencja, zeznania świadków etc.) oraz że bez udzielenia zabezpieczenia istnieje poważne ryzyko, że roszczenie nie będzie mogło zostać zaspokojone w przyszłości (np. dokumenty i zeznania wskazujące na: zachowania dłużnika w związku z roszczeniem wierzyciela lub w poprzednim sporze między stronami, historię kredytową dłużnika, charakter aktywów dłużnika, wszelkie niedawne działania podejmowane przez dłużnika wobec jego aktywów etc.).
W przypadku wniosku o ustalenie przez sąd rachunków bankowych dłużnika – jeżeli wniosek taki jest składany w sprawie, w której jest już wykonalne orzeczenie, ugoda lub dokument urzędowy, z których wynika roszczenie, to konieczne będzie obok przedłożenia odpisu takiego dokumentu, wykazanie że istnieją podstawy do przypuszczania, że dłużnik posiada jeden lub więcej rachunków w danym Państwie. W przypadku podmiotu gospodarczego nie powinno to budzić żadnych wątpliwości, ciężko sobie wyobrazić aby w dzisiejszych czasach jakikolwiek podmiot gospodarczy (w szczególności uczestniczący w transakcjach międzynarodowych) mógł obyć się bez rachunku bankowego.
Trudniej będzie w przypadku gdy orzeczenie, ugoda lub dokument urzędowy nie są jeszcze wykonalne. Konieczne jest wówczas przedstawienie dowodów, które przekonają sąd o istnieniu pilnej potrzeby uzyskania informacji o rachunku, ponieważ istnieje ryzyko, że bez takich informacji późniejsze dochodzenie roszczenia wierzyciela wobec dłużnika może być zagrożone, co może następnie spowodować istotne pogorszenie sytuacji finansowej wierzyciela. Jako dowody według mnie można tu wykorzystać dokumentację (w tym korespondencję, raporty z oficjalnych rejestrów, dane z wywiadowni gospodarczych etc.) oraz zeznania wskazujące na zachowania dłużnika w związku z roszczeniem wierzyciela lub w poprzednim sporze między stronami, historię kredytową dłużnika, charakter aktywów dłużnika, wszelkie niedawne działania podejmowane przez dłużnika wobec jego aktywów etc. Trzeba również pamiętać aby wykazać wpływ opóźnienia w rozliczeniu wierzytelności na sytuację wnioskodawcy – wskazane są zatem wszelkie dowody z dokumentów (np sprawozdania finansowe) i świadków stosownie, do których dalsze opóźnienie będzie miało poważne finansowe skutki dla sytuacji finansowej firmy.
W zasadzie postępowanie prowadzone jest przez sąd na podstawie dokumentów, jednak rozporządzenie dopuszcza, w przypadku gdy nie opóźni to postępowania, skorzystanie z innych dowodów – np. przesłuchania stron, czy świadków.